40 Yıllık Maceranın Sonu: Indiana Jones and the Dial of Destiny

Indiana Jones and the Dial of Destiny bir şekilde hem hiç sıkıcı değil hem de hiç eğlenceli değil. Eşit oranda yenilikçi hikaye ritimleri ve herkesin sinemaya getirdiği nostalji temeli sayesinde bir sonraki adımda ne olacağına dair mütevazı bir ilgi çizgisinde yürüyor. Sinir bozucu seçimler, umut verici atılımlar ve sinema tarihinin en ünlü şapkalarından birini bir kez daha takan efsanevi bir aktörün genel iyi niyeti arasında gidip gelen bir film. Daha iyi olmalıydı. Daha kötü de olabilirdi. Her ikisi de doğru olabilir. İnternetteki eleştirel görüşlerin aşırıya kaçtığı bir çağda, “Kader Kadranı” gerçekten nefret edilmesi zor bir film, ki bu güzel bir şey. Aynı zamanda gerçekten sevilmesi zor bir Indiana Jones filmi ki bu da orijinal üçlemenin bu büyük hayranını biraz üzüyor.

İyi ve kötünün rahatsız edici karışımı, Indy (Harrison Ford) ve Basil Shaw (Toby Jones) adlı bir meslektaşının kaçan Naziler tarafından çalınan bazı tarihi eserleri geri almaya çalıştığı, İkinci Dünya Savaşı’nın son günlerine bir geri dönüş olan ilk sekansta başlıyor. Jones elbette normal görünüyor ama Ford burada tekinsiz vadinin bir sakini, asla tam olarak insan gibi görünmeyen yaşlandırılmış bir CGI figürü. Hareket etmiyor ya da sesi bile doğru çıkmıyor. Bu, “Kader Kadranı”nda izlediğiniz şeyi tam anlamıyla elinize alamadığınızı hissettiğiniz ilk an ama son an değil. Bu, filmin en büyük kusuru olan gereğinden fazla kullanılan efektler standardını oluşturuyor. İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda Indiana Jones’u izliyoruz ama efektler filmi güzelleştirmek yerine rahatsız edici hale getiriyor.

Bu da çok yazık çünkü prologun yapısı sağlam. Indy, Thomas Kretschmann’ın canlandırdığı bir Nazi’nin elinden kaçıyor ama buradaki önemli başlangıç, Jurgen Voller (yaşlanmış Mads Mikkelsen) adlı bir Nazi astrofizikçinin Longinus’un Mızrağı adlı bir şeyi ararken Nazilerin Antikythera ya da Arşimet’in Kadranı’nın yarısına rastladığını keşfetmesi. Onlarca yıl boyunca astronomik konumları tahmin edebildiği söylenen gerçek bir Antik Yunan eşyasına dayanan kadran, Voller’in dediği gibi sahibini neredeyse Tanrı yapmasının dışında Kutsal Kase’nin, Ahit Sandığı gibi açıkça dini olmayan öğeler olduğunu söylemek dışında spoiler vermeyeceğim şekilde büyülü Indy franchise muamelesi görüyor.

Uçaksavar ateşi ve düzinelerce ölü Nazinin yer aldığı zekice kurgulanmış bir sekansın ardından, “Kader Kadranı” 1969’a atlar. Yaşlı Indiana Jones Hunter College’dan emekli olmaktadır ve bir sonraki adımın ne olacağından emin değildir çünkü oğulları Mutt’un Vietnam Savaşı’nda ölmesinin ardından Marion’dan ayrılmıştır. “Kader Kadranı”nın en iyi yanı, Harrison Ford’un performansındaki duygusal akıntılarda başlıyor. Yine Indy’yi oynayarak tembel tembel yürüyebilirdi ama çok açık bir şekilde bu adamın hayatının bu noktasında duygusal açıdan nerede olacağını bize gösterdi. Ford’un özellikle filmin arka yarısındaki dramatik seçimleri, doğru malzemeyle ne kadar iyi olabileceğini hatırlatarak dikkat çekici olabiliyor. Buradaki çalışması, kariyerinde 80’lerde daha sık çektiği türden parlak bir dramayı tekrar çekmesini ummamı sağladı.

Ama aksiyon/macera olayına geri dönelim. Indy emeklilik hediyesini bir kenara koyamadan, Basil’in kızı ve Indy’nin vaftiz kızı Helena Shaw (Phoebe Waller-Bridge) ile bir maceraya atılır. Basil’in çeyrek asır önce karşılaştıkları kadranı takıntı haline getirdiği ortaya çıkar ve Indy ona buldukları kadranın yarısını yok edeceğini söyler. Tabii ki Indiana Jones tarihi eserleri yok etmez. Kadranı depodan çıkardıkları sırada Voller ve adamları tarafından saldırıya uğrarlar ve bir geçit töreni sırasında metroda atlı bir kovalamaca başlar. Bu, tamamen nostaljik bir güce sahip, karmakarışık, garip bir aksiyon sekansı – ikonik bir kahramanın bir geçit töreninde ata binerek başka biri için sahneye çıkması.

Ne olduğunu anlamadan herkes Helena’nın kadranın yarısını satmak istediği yer olan Tanca’dadır ve film son ana karakterini Teddy (Ethann Isidore) adlı bir yardımcı ile aksiyona dahil eder. Buradan sonra, “Kader Kadranı” Jones ve ekibinin bir yandan kötü adamların önüne geçmeye çalışırken bir yandan da onları ortaya çıkarmaya çalıştıkları şeye yönlendirdikleri geleneksel bir Indy macera filmine dönüşüyor.

James Mangold daha önce mükemmel “Logan” ile “yaşlı adam kahramanı aksiyonunun üstesinden gelmişti ama burada yolculukta kayboluyor ve aksiyon sahnelerini Steven Spielberg’in yaptığı kadar ilgi çekici bir şekilde sahneleyemiyor. Evet, farklı bir çağdayız. CGI daha yaygın. Ama bu hantal, beceriksiz, tutarsız aksiyon koreografilerini mazur göstermez. “John Wick: Chapter 4” gibi filmlere ya da birkaç hafta içinde vizyona girecek olan Görevimiz Tehlike filmine bakın. – CGI geliştirmelerine rağmen, karakterlerin neredeyse her an nerede olduklarını, neyi başarmaya çalıştıklarını ve önlerinde neyin durduğunu biliyorsunuz.

Bu temel aksiyon yapısı “Kader Kadranı”nda sık sık bozuluyor. Tanca’da inanılmaz derecede sinir bozucu bir araba kovalamaca sahnesi var; kağıt üzerinde işe yaraması gereken ama hiçbir ağırlığı ve gerçek bir çıkarı olmayan bir hareket bulanıklığı. Daha sonra bir gemi enkazında klostrofobik olması gereken bir sahne de benzer şekilde temel kurgu açısından hantal. Herkesin Spielberg olamayacağını biliyorum ama “Raiders of the Lost Ark” ve hatta “Indiana Jones and the Last Crusade “deki aksiyon sekanslarının basit kurgusu burada yok olmuş, yerini bütçeyi bir şekilde 300 milyon dolara çıkaracak kadar pahalı sekanslar almış. Bu filmin 100 milyon dolarlık versiyonunu görmeyi çok erken ve sık diledim.

(L-R): Helena (Phoebe Waller-Bridge) and Indiana Jones (Harrison Ford) in Lucasfilm’s IJ5. ©2022 Lucasfilm Ltd. & TM. All Rights Reserved.

Sözün Özü

Extraction 2: Yüksek Dozda Adrenalin

Insidious the Red Door: Babalarımızın Mirası