By Alman Eğitim Sistemi
İlk gösterimini Berlin Film Festivali Panorama bölümünde yapan ve bu bölümden ödülle dönen, orijinal adıyla Das Lehrerzimmer, uluslararası adıyla The Teacher’s Lounge; bu seneki Akademi Ödülleri’nde Uluslararası Film kategorisinde Almanya’nın Oscar aday adayı da olmayı başardı. Almanya’daki başarılı Türk – Alman yönetmenlerden biri olan İlker Çatak, diğer aynı kökenli yönetmenlerden farklı olarak filmlere daha çok Alman bakış açısıyla bakmasıyla dikkat çekiyor. Önceki iki filminde de seyircisine farklı filmler sunan yönetmen, The Teacher’s Lounge sayesinde kariyerinin şu ana kadarki en iyi filmiyle karşımıza geliyor.
Leonie Benesch’ın canlandırdığı Carla Nowak (The Crown’da Prens Philip’in talihsiz kız kardeşi Cecile’i canlandırmıştı), öğrencilerin kendilerini birey olarak görmeye teşvik edildiği bir okulda genç, idealist matematik ve beden eğitimi öğretmenidir. Aynı zamanda kendi yöntemleri olan, etik ve adil olma konusunda takıntılı ve öğretmenin işinin öğrencilerine kademe atlatmak olduğuna inanan akıllı ve kararlı bir öğretmen olan Carla, akıcı bir şekilde İngilizce ve Lehçe konuşmaktadır. Vestfalya’da yaşayan Polonyalı bir aileden geliyor oluşu ve Almanya’da göçmen bir aileden gelmenin kendi ötekiliğinden kaynaklı tedirginlik yaşamaktadır.
Kendince bir yol bularak okuldaki hırsızlık olaylarını çözmek isterken işin içinden çıkılmaz bir politik ve ahlaksal çıkmazların olduğu bir bataklıkta kendini bulur.
Gizli Irkçılık, Azınlıklara Karşı Önyargılar ve Günümüz Toplumu
Günümüz toplumunda pek çok konudan bahsederken politik doğruculuğun etkilerini hissederiz. Gerek günlük yaşantıda, gerekse iş hayatında metropol kültürlerin iç içe geçmesinden kaynaklı farklı hassaslıkların dengesizliği ortaya çıkar. Mayınlı tarlanın içinde yürüyen bitmiş savaşın sefil askerlerine dönüşmek zorunda kalırız.
Almanya da işte bu kalıpların arasında zaman zaman nefes almak konusunda sorunlar yaşayan bireyleri bulunduran ülkelerden biri. İnsanlar kurallarına sadık kalmaya çalışır. The Teacher’s Lounge bu karmaşanın ortasında yabancı düşmanlığı, müslümanlara karşı ayrımcılık, mesleki deformasyonlar, gelişen teknoloji sonrası algı yönetimi ve cancel kültürünün yakıcı etkilerini usta bir biçimde gözler önüne seriyor.
İlker Çatak basit bir okul filmi gibi görünen hikayeyi öyle dallandırıp budaklandırıyor ki karşımıza paranoyanın hakim olduğu ve nefes bile alamadığımız bir gerilim filmi ortaya çıkıyor. Her hamlenin farklı bir sonucunun olduğu ve kelebek etkisi gibi başa bela sorunlar açtığı bir kafesin içinde kendimizi buluyoruz. Film bu bağlamda değişen güç dinamikleri ve bunların toplumsal sonuçlarıyla daha çok ilgileniyor diyebiliriz.
Fırsat Eşitsizliği
The Teacher’s Lounge bir yandan öğretmenleri ve öğrencileri korumak için uygulamaya alınan kuralların ve mekanizmaların yetersizliğini ortaya koyuyor. Yaratılan sistemin çarkları farklı durumlar altında beklenilen verimi veremiyor. Bu yüzden de toplumsal “Cadı Avı”na dönüşen çelişkiler zinciriyle uğraşmak zorunda kalıyoruz. Buna ek olarak bireylerin aynı kuralları kendi kişisel çıkarlarına ve siyasi eğilimlerine göre nasıl yorumladıkları veya esnettiklerini de hesaba kattığımızda, aslında düzen dediğimiz karmaşanın içinde hayatta kalmaya çalıştığımızı anlıyoruz.
Bu karmaşayı somutlaştırmak gerekirse akranlarına zorbalık yapan öğrenciler için hırsızlık, onların zalim davranışlarını ortaya çıkarmak için yalnızca bir fırsat oluyor. Okul gazetesini yayınlayan ekip için aynı olaylar, gerçekleri maskeleyebilecekleri bir çözüme dönüşüyor. Günümüz dünyasında bu tip durumlarda basının olayları çarpıtması gibi filmde bu olay da benzer şekilde karşımıza sunuluyor.
Öteki örnek ise gizli ırkçı kabul edebileceğimiz kimi öğretmenlerin bu olayı kendi lehine çevirmek adına, yaşananları çarpıtmaları. İstedikleri hamleleri yapmak için kendilerine avantaj sağlayan hareketlerde bulunmaları ise etnik açıdan azınlık kesime yakın öğrencilere sahip bir okulda rahatsız edici bir hale geliyor.
Bu noktada oyuncu Leonie Benesch için ayrı bir parantez açmak lazım. Kendi doğrularını savunmak için maruz kaldığı psikolojik şiddeti görmezden gelerek işine odaklanan ve pasif bir savunma halinde kalmayı tercih eden öğretmen rolünde kusursuz bir performans sergiliyor. Zaman zaman onun bu idealist tavrı sinir bozucu ve mantığa uygun gelmiyor. Ancak İlker Çatak öyle bir karakter yaratmış ki amacından sapmayan ve ne olursa olsun planına sadık kalan gerçek bir eğitimci profili çizmeye çalışmış. Benesch’in sessizlikleri, çığlıkları, çöp poşetine yönelttiği haykırışları ve donuk bakışlı çaresiz ama yine de güçlü halleri filme ayrı bir seviye atlatmayı başarmış.
Final Daha Sert Olabilirdi
Filmin finali de bu doğrultuda sonlanıyor. Bir öğretmen figürünün ne olursa olsun inandığı şey uğruna savaşmasının aslında sonuç verdiğini göstermek istiyor. Sistemin bataklığında kaybolacak öğrencilere dair ufacık ekmek kırıntıları bile görmek bir öğretmenin başarısı olarak görülebilir. Basit görünebilir ama duygusal bağlar kurulan Rubik küp sahnesi de bu yüzden önemli bir noktaya temas etmiş oluyor. Bahsedilen bağlama doğru orantıda ve sertleşmeden dozunda bir yaklaşım olarak görebiliriz.
Ancak filmin farklı bir sahneyle bitirilmesini isterdim. Daha vurucu bir sahnenin varlığıyla bitmesi, filmin anlattığı bunca karmaşaya layık bir bitiriş olabilirdi.Finalin daha çok hayat devam ettikçe karşımıza neler çıkacak, neler şekillenecek tarzı bir finale itilmesi, belki de filmin en büyük eksisi diyebiliriz. Buna rağmen filmin geri kalanı o kadar güçlü ki filmden keyfimizi kaçıran bir durum olmuyor.
Neredeyse tamamı okulda geçen bir film için oldukça tempolu ve akıcı bir kurgusu olması, senaryonun farklı açılımlarda bulunarak düşünmeye sevk etmesi, muhteşem oyunculukları ve bir an bile şüphe edemeyeceğimiz harika rejisiyle The Teacher’s Lounge yılın en iyi filmlerinden biri olarak akılda kalıcı olmayı başarıyor. Carla karakterinin karmaşa içindeki beynini, okul koridorlarından hiç çıkmadan görselleştirmenin yaratıcı yollarını bulması bile filmin ne kadar başarılı olduğunu gösteriyor. Her filminde yükselen performansıyla İlker Çatak Alman sinemasının yeni ustalarından biri olacak gibi gözüküyor.
Haktan Kaan İçel’in, Arakat Mag’daki diğer yazılarına ulaşmak için buraya tıklayınız.
Bizi Twitter, Instagram, Discord ve Letterboxd aracılığıyla takip etmek için tıklayınız.
Comments